Firmanctwo, czyli gdy konkubina prowadzi firmę dłużnika

Niedawno jeden z czytelników zapytał mnie, co zrobić w sytuacji, gdy jego dłużnik nie spłaca zobowiązań i prowadzi działalność gospodarczą poprzez swoją konkubinę. Czy w takiej sytuacji jest jakakolwiek szansa na odzyskanie pieniędzy?

Niestety taka sytuacja zdarza się dość często. Oficjalnie dłużnik nie ma pracy, samochodu ani pieniędzy na rachunku bankowym, a w rzeczywistości prowadzi świetnie prosperującą działalność gospodarczą, tyle że nie pod swoim nazwiskiem. Zawieraniem umów i wystawianiem faktur zajmują się jego rodzice, narzeczona czy kolega, którzy w tym czasie pracują i nie mają czasami większego pojęcia co się w ich firmie dzieje.

Wydaje się, że jest to idealny sposób na uchylanie się od swoich zobowiązań lub omijanie np. zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Na szczęście dla wierzycieli przepisy prawa nie pozwalają na takie nieuczciwe procedery. Ukrywanie składników majątku może stanowić utrudnianie dochodzenia roszczeń – przestępstwo z art. 300 Kodeksu karnego. Pisałem już o tym na blogu. Dzisiaj zajmę się podatkowym „aspektem”, czyli przestępstwem firmanctwa.

Warto przytoczyć art. 55 § 1 Kodeku karnego skarbowego:

Podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.

Przestępstwo to ma również „łagodniejsze” odmiany – w przypadku, gdy kwota uszczuplonego podatku jest niska.

Z powyższego wynika, że firmanctwo to w istocie zatajenie w całości lub w części własnej działalności gospodarczej, czyli działalności prowadzonej na własny rachunek, poprzez posługiwanie się cudzym nazwiskiem, nazwą lub firmą. Podmiot, który pomaga dłużnikowi poprzez użyczenie swoich danych godzi się na to i czyni to świadomie.

Jak jednak widzisz, dłużnik i jego „pomocnik” nie są bezkarni. Jeżeli w prowadzeniu działalności gospodarczej powstaną zaległości podatkowe, odpowiadają za nie solidarnie, całym swoim majątkiem (co wynika z Ordynacji podatkowej).

Przestępstwa z art. 55 K.k.s. zachodzi wtedy, gdy dojdzie do uszczuplenia podatku, przy czym ustawodawcy chodzi o każdy rodzaj podatku.

Może być to podatek dochodowy, wtedy dłużnik – podatnik prowadzi działalność gospodarczą poprzez inną osobę po to, aby uniknąć przejścia do „wyższej” grupy podatkowej. W przypadku VAT – część działalności prowadzi za dłużnika inna osoba i w ten sposób zmniejsza on swoje obroty.

Zastanawiasz się jak wykazać fakt uszczuplenia podatku? Do uszczuplenia podatku dochodzi w większości przypadków, gdy inna osoba prowadzi za dłużnika działalność gospodarczą. To jest jeden z powodów dla którego dłużnicy „kombinują”.

Jak możesz wykorzystać te informacje do odzyskania swoich pieniędzy od firmanta (bo tak nazywa się sprawca)?

Jeżeli masz podstawy przypuszczać, że dłużnik dopuszcza się firmanctwa, napisz mu w wezwaniu do zapłaty, że jego działanie stanowi to przestępstwo karnoskarbowe i oczywiście uzasadnij to w odpowiedni sposób, wskazując na znane Ci fakty: dane konkubiny czy numer PESEL żony (to wszystko można łatwo ustalić), rodzaj i rozmiar działalności. Gdy to nie przyniesie skutku, przygotuj pierwszą stronę zawiadomienia o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa karnoskarbowego i wyślij dłużnikowi. Istnieje szansa, że będzie chciał uniknąć zainteresowania prokuratury i Urzędu Kontroli Skarbowej.

Jeżeli interesują Cię szczegóły tego przestępstwa, warto zapoznać się z tym materiałem.