Ograniczenie egzekucji z mienia osoby niepełnosprawnej

Już pojutrze, czyli 18 września 2014 r., wejdzie w życie kolejna (która to już…) nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego. Nowela wprowadza tylko jeden nowy, ale jakże istotny, przepis w katalogu wyłączeń spod egzekucji komorniczej.

Chodzi mianowicie o art. 829 pkt 9, zgodnie z treścią którego:

Nie podlegają egzekucji przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny.

W dotychczasowym stanie prawnym brak było podobnego uregulowania. Kpc w tym zakresie był nieco „zacofany” w stosunku do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, gdzie takie unormowanie (art. 8 § 1 pkt 13 pea) wprowadzono już w 2001 r.:

Nie podlegają egzekucji administracyjnej rzeczy niezbędne ze względu na ułomność fizyczną zobowiązanego lub członków jego rodziny.

Z nowego przepisu cieszy się Krajowa Rada Komornicza, ponieważ w dotychczasowym stanie prawnym komornik, związany wnioskiem wierzyciela, musiał zajmować przedmioty służące dłużnikowi, a niejednokrotnie posiadane przy wsparciu finansowym różnych instytucji zajmujących się pomocą niepełnosprawnych (w szczególności PFRON). Odbiór społeczny takich działań komorników był koszmarny. I czasami trudno się temu dziwić.

Czy ten przepis jest napisany dobrze?

Niestety, nie. To widać gołym okiem.

W praktyce powstanie ogromny problem z interpretacją wyrażenia „niepełnosprawny”. Czy ustawodawcy chodzi wyłącznie o osobę posiadającą orzeczenie stwierdzające niepełnosprawność, czyli niepełnosprawnego w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, czy też może o niepełnosprawność w sensie potocznym, jako pewnego rodzaju stan ograniczeń w funkcjonowaniu organizmu człowieka.

Z jednej strony, stosowanie definicji z ustawy o rehabilitacji do przepisów kpc (załóżmy taką możliwość, choć z punktu widzenia zasad wykładni raczej mało prawdopodobną) z pewnością dałoby pewność prawa. A przecież taki brak możliwości dowolnej interpretacji danego pojęcia jest szczególnie pożądany w przypadku postępowania egzekucyjnego. Z drugiej jednak strony – czy aby na pewno ustawodawcy nie chodziło tutaj o ułomność fizyczną? We wspomnianym art. 8 § 1 pkt 13 mowa jest o „ułomności fizycznej zobowiązanego lub jego rodziny”. Jest to zdecydowanie inne ujęcie problemu (pytanie, czy lepsze) niż to, które proponuje nowela Kpc.

W mojej ocenie najlepszym rozwiązaniem byłoby proste odesłanie do ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Taka formuła sprawi, że uniknie się możliwych nadużyć ze strony dłużników i ich rodzin. Jest orzeczenie jest ograniczenie. Proste.

Jeśli chodzi natomiast o to, co należy zaliczyć do pojęcia „przedmioty niezbędne” – tutaj z pewnością będzie potrzebna każdorazowa, indywidualna ocena ze strony komorników. Możesz być jednak pewien, że komornik wyłączy spod egzekucji nie tylko protezy czy wózki inwalidzkie, ale również samochód przystosowany do potrzeb niepełnosprawnego czy też psa-przewodnika. Ale co z komputerem? Wg mnie wystarczy, że zainstalowane będzie na nim oprogramowanie np. do komunikacji osoby niepełnosprawnej – taki sprzęt zajęciu nie będzie podlegał.

Uważam, że zajmowanie mienia niezbędnego niepełnosprawnym nie jest w porządku. Należy jednak pamiętać, że ci niepełnosprawni są dłużnikami. Celem ustawodawcy było wyważenie interesów obu stron. Okazuje się jednak, że języczkiem u wagi będą znowu…. komornicy.

Karol Sienkiewicz

Od prawie 20 lat z pasją pomagam przedsiębiorcom w poruszaniu się po zawiłych przepisach prawa i korytarzach sądowych. Działam skutecznie i sprawnie.

Podobne artykuły
Uznanie niewłaściwe długu
Zajęcie nadpłaty podatku

  1. Jacek pisze:

    Kolejną nowelizacja będzie przewidywać zakaz przymusowego egzekwowania swoich należności, bo to nie jest humanitarne i wizyty komorników wywołują stres u dłużnika.
    Przepis pewnie się dobrze przyjmie w środowisku „uczciwych” dłużników.
    Jak się nie mylę to w Polsce odsetek osób z orzeczeniem niepełnosprawności jest znaczny.

    • Ania pisze:

      Tak, od 2 lat nie moge sciagnac alimentow na dziecko z mojego eks meza-niepelnosprawnego. Jak to wyglada w praktyce? Nie zarabia (oficjalnie firma nie przynosi zysku), ma rente, ale rowniez niby wydatki na zycie. Do pracy na etat nie pojdzie (wersja dla sadu), bo niepelnosprawnosc, dziwne, ze nie jest ograniczeniem dla imprez i social mediow. Do wiezienia nie pojdzie z racji stanu zdrowia. Wozek inwalidzki za 20 000, wyciagi i reszta jeszcze wiecej. On sobie zyje, komornik z niego kasy nie sciagnie, nie moge mu zabronic kontaktow z dzieckiem, a dziecko utrzymuje tylko ja. Takie rzeczy to tylko w Polsce

  2. Artur pisze:

    Dzień dobry. Wobec faktu, że bardzo cenię sobie Pana opinie, mam do Pana pytanie. Czy Pana zdaniem, samochód osobowy nabyty przez dłużnika-osobę niepełnosprawną- z środków pochodzących z PFRON, który jednakże w żaden sposób nie został przystosowany do potrzeb osoby niepełnopsrawnej, a którym porusza się dłużnik wraz z jego opiekunem, należy do omawianej kategorii przedmiotów wyłączonych spod egzekucji?
    pozdrawiam Artur

  3. Artur pisze:

    Dziękuję za odpowiedź, niestety nie ma jeszcze orzeczeń SN w tej materii. Jeszcze poszukam orzeczeń wydanych na gruncie egzekucji administracyjnej.
    pozdrawiam Artur

  4. Filip pisze:

    Nic tylko rentę „kobinować”. Jak znam naszych obywateli to zapewne tak będzie.

  5. Sebastian pisze:

    Idąc dalej, nie powinno być możliwości zajęcia konsoli do gier dziecka osoby zadłużonej. Bo co winne jest dziecko, a takie odebranie rzeczy dziecka może mieć wpływ na jego psychikę i przyszłość. To są bardzo trudne kwestie. Najlepiej, jakby dorośli byli odpowiedzialni i nie popadali w długi.

    • Tomasz pisze:

      Panie Sebastianie, życzę Panu serdecznie, żeby musiał Pan sobie „wydeptać” orzeczenie o niepełnosprawności np. ze względu na narząd ruchu i sytuacji, kiedy komornik zajmie w tym momencie samochód. Auto do kompletu niech służy Panu do ułatwienia poruszania się i pracy. Pewnie Pan marzy o takiej sytuacji. I jeszcze jedno, z autopsji wiem, że w niektórych sytuacjach i wypadkach losowych odpowiedzialność i planowanie nie jest w stanie uchronić przed długiem i egzekucją.

  6. Marek pisze:

    No pewnie i racja. Ale wpomniana przez Ciebie konsola nie spowoduje, że dziecko nie będzie się rozwijać. A zabranie osobie niepełnosprawnej np atlasu, aby nie mogła ćwiczyć. No ale też trzeba znać umiar, bo teraz każdy będzie kupował i nie płacić – z tym pełna zgoda.

  7. Kasia pisze:

    Dzień dobry. Mam wątpliwość w zakresie Art. 829 pkt 9 kpc. Jeżeli w rodzinie jest osoba niepełnosprawna niebędąca dłużnikiem, zaś członek jego rodziny jest osobą pełnosprawną będącą dłużnikiem i posiada samochód, niezbędny do przewożenia niepełnosprawnej osoby z rodziny, samochód podlega zajęciu czy nie?

    • Karol Sienkiewicz pisze:

      Kasia, egzekucję można prowadzić do rzeczy, będącej własnością dłużnika (co do zasady). Czyli samochód podlega egzekucji, ale nie wtedy, gdy jest niezbędny dla niepełnosprawnego członka rodziny.

      • Kasia pisze:

        Bardzo dziękuję za potwierdzenie moich przypuszczeń, czyli dla dłużnika pełnosprawnego pozostaje kwestia udowodnienia, że samochód jest niezbędny dla jego niepełnosprawnego członka rodziny. Tylko jak to będzie w praktyce… Wiadomo jak komornicy działają:) Zastanawiam się jeszcze nad jedną kwestią. W powołanym art. 829 pkt 9 kpc jest mowa o „przedmiotach”. Zgodnie z art. 46 par. 1 KC, „Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności „. Jest tam sformułowanie „przedmiot”. Jakie zatem ma zastosowanie art. 829 pkt 9 kpc do nieruchomości, którą zamieszkuje niepełnosprawna osoba, nie będąca właścicielem, zaś właściciel jest osobą pełnosprawną a zarazem dłużnikiem? Czy tak samo jak przy samochodzie. Zdaję sobie również sprawę, że inne przepisy rządzą o egzekucji z nieruchomości zajmowanych przez osoby niepełnosprawne…

        Pozdrawiam i cieszę się że zechciał Pan odpowiedzieć na moją wiadomość:)

  8. Jarek pisze:

    Komornik to ciężki zawód…. tak swoją drogą w końcu w Polsce uregulowali coś porządnie. Bardzo dobrze…niepełnosprawni i tak mają trudne życie, jeszcze jakby miano im zabierać coś co jest im potrzebne do minimalnego zaspokojenia potrzeb.

  9. Patryk pisze:

    Witam Panie Karolu,

    mam dosyć nietypowe pytanie, czy możliwe jest zajęcie, a następnie sprzedaż w drodze licytacji grobowca (pomnika) na cmentarzu. Wiem, jakie mogą być komentarze, ale chodzi mi bardziej o aspekt psychologiczny takiego zajęcia, niż o samą kwotę, którą można uzyskać w toku egzekucji. Pozdrawiam

  10. […] jednym z wpisów Patryk pytał o możliwość egzekucji z grobowca. Co prawda psychologią się nie zajmuję (robi […]

  11. ludwik pisze:

    czy osoba niepełnosprawna posiadająca niepełnosprawne dziecko może zakupić samochód celem wożenia niepełnosprawnego dzieckaktóry ma autyzm po lekarzach może si,e obawiać że w/w samochód może zostać zabrany przez komornika jeżeli członek jego rodziny posiada długi komornicze ale spłaca je w niepełnej kwocie ma zasadzone 150 zł ale płaci 100 miesięcznie

  12. Piotr pisze:

    Witam,

    Co w takim razie z kupnem mieszkania z aukcji komorniczej? Mieszkanie jest od osoby z niepełnosprawnością, co w takim wypadku?

    Pozdrawiam,
    Lach Piotr

  13. Magdalena pisze:

    Witam jestem osoba niepelnosprawna i mam sporo długów jak z tego wyjść??? Czy jest takie cos jak upadłość konsumencka??? Windykacje nie dają mi spokoju co zrobic

  14. Marek pisze:

    Witam jestem osoba niepelnosprawna i mam sporo długów jak z tego wyjść??? Czy jest takie cos jak upadłość konsumencka??? Windykacje nie dają mi spokoju co zrobic

  15. Marek pisze:

    Witam jestem osoba niepelnosprawną stopień znaczny i mam sporo długów jak z tego wyjść??? Czy jest takie cos jak upadłość konsumencka??? Windykacje nie dają mi spokoju co zrobic

  16. Jerzy skwarczynski pisze:

    Witam . Mam niepełnosprawności znaczna/ nogi/. Pracuje jednak jako stróż muszę dojeżdżać 5 km. Komornik zajmuje auto o wRtosci 3000 . Bez tego nie mogę zyc w grudniu mam termin operacji kolana jednego potem drugiego. Mieszkam sam nie mam rodziny . Co robic

Napisz komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *