Wykaz majątku – cenne źródło informacji

Czasami w toku postępowania sądowego możesz otrzymać z sądu postanowienie, na podstawie którego Twój dłużnik zostanie zwolniony od kosztów sądowych. Albo postanowienie o oddaleniu wniosku. Nie zawsze jest to zła informacja.

Przepis art. 102 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wskazuje, że zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Natomiast osoba prawna lub jednostka organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, może uzyskać zwolnienie, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na uiszczenie kosztów sądowych.

W praktyce oznacza to, że sam fakt złożenia takiego wniosku nie oznacza, że dłużnik nie ma absolutnie nic. Osoba fizyczna może uzyskać zwolnienie, nawet jeśli posiada np. nieruchomość- musi jednak wykazać, że wydatki przekraczają dochody, a nieruchomość służy do zaspokajania potrzeb rodziny. Podobna sytuacja dotyczy przedsiębiorstw- zła kondycja finansowa oraz niemożność uiszczenia kosztów sądowych nie znaczy, że dany podmiot nie ma już absolutnie nic. Może posiadać np. zakład produkcyjny, który przynosi straty albo sporną wierzytelność.

Dlatego samo udzielenie zwolnienia od kosztów sądowych nie powinno prowadzić do tego, że zwątpisz i przestaniesz dochodzić swoich roszczeń. Musisz tylko bardziej się postarać.

Wiele wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych jest składanych przez dłużników po to, aby przedłużyć postępowanie (niestety). Na to nie ma wpływu ani wierzyciel, ani sąd. Dlatego znaczna część z nich zostaje oddalona. Ale nawet w takiej sytuacji możesz, jako druga strona postępowania, wykorzystać fakt złożenia takiego wniosku przez dłużnika, do swoich celów. W jaki sposób?

Otóż jako strona procesu możesz wystąpić do sądu o kopię oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, które złożył dłużnik. Oświadczenie takie składa się na specjalnym formularzu. Zawiera ono informacje o nieruchomościach, których właścicielem jest dłużnik, posiadanych oszczędnościach, papierach wartościowych, udziałach w spółkach, polisach inwestycyjnych, jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych itp. W formularzu znajdują się też informacje o przysługujących wierzytelnościach oraz innych wartościowych przedmiotach, których wartość jest wyższa niż pięć tysięcy złotych (np. samochodach czy maszynach rolniczych).

W formularzu zamieszcza się również informacje o przysługującym wynagrodzeniu z tytułu umowy o pracę – dotyczy to zarówno wnioskodawcy jak i innych osób zamieszkujących z nim w gospodarstwie domowym, oraz wskazuje wysokość zobowiązań i stałych wydatków.

W związku z tym rzetelnie wypełniony formularz oświadczenia zawiera masę danych o majątku dłużnika. Jak już wspomniałem, jako strona procesu, masz prawo do otrzymania jego kopii. W tym celu należy złożyć stosowny wniosek w sądzie oraz go opłacić- koszt to 1 zł od strony kopii oświadczenia które, co do zasady ma 5 stron.

Oczywiście, istnieje ryzyko, że dłużnik nie wskaże wszystkich swoich składników majątku w oświadczeniu i złoży wykaz nierzetelny a nawet fałszywy. W takiej sytuacji, gdy dowie się o tym sąd, może nałożyć na niego grzywnę oraz zobowiązać go do uiszczenia kosztów postępowania. Oczywiście sam możesz złożyć sądowi takie zawiadomienie.