Egzekucja z nieruchomości rolnej
Polska wieś jest ponoć bardzo niezadowolona. Rok temu wszyscy emocjonowali się zmianami, jakie wprowadziła ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Na jej mocy, do ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, został dodany nieszczęsny art. 2a, który określa kto może zostać nabywcą nieruchomości rolnej – co do zasady rolnik indywidualny. I to właśnie ten przepis wprowadził najwięcej zamieszania. O zmianach tych dużo pisał mój kolega Iwo Fisz na łamach swojego bloga warunki-zabudowy (m.in. tutaj). W efekcie zmian sprzedaż nieruchomości rolnych niemal zamarła.
Dlaczego temat mnie zainteresował?
Otóż zmiany te są również problematyczne w kontekście egzekucji z nieruchomości rolnej. Wymogi przewidziane tą ustawą dotyczą bowiem także tych osób, które mogą się stać nabywcami nieruchomości rolnej w wyniku prowadzonej egzekucji. A ma to kolosalne znaczenie dla wierzycieli.
Ostatnio tematem tym zajął się Sąd Najwyższy (sprawa III CZP 13/17) i w uchwale z dnia 18 maja 2017 r. stwierdził, że:
Do egzekucji z nieruchomości rolnej wszczętej przed dniem 30 kwietnia 2016 r. nie stosuje się ograniczeń w nabywaniu nieruchomości rolnych wynikających z art. 2a ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego.
Dzień 30 kwietnia 2016 r. to właśnie data wejście w życie zmian do ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Jeżeli więc prowadzona jest egzekucja z nieruchomości rolnej, to dla oceny, czy potencjalny nabywca może w ogóle nabyć taką nieruchomość, pierwszorzędne znaczenie ma właśnie data wszczęcia egzekucji z nieruchomości rolnej.
Datą tą dla osób trzecich (czyli potencjalnych nabywców) jest dzień dokonania w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji. Dla dłużnika moment zajęcia nieruchomości określa się inaczej – jest to dzień doręczenia mu wezwania komornika do zapłaty długu pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania nieruchomości.
Jak wynika z uchwały SN – jeżeli egzekucja z nieruchomości została wszczęta przed 30 kwietnia 2016 r., to wówczas nie stosuje się art. 2a ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Nabywcą nieruchomości rolnej zostaje więc ta osoba, która wygra licytację, a następnie uzyska prawomocne postanowienie sądu o przysądzeniu własności. Czyli tak, jak w przypadku każdej innej nieruchomości.
Jeżeli zaś egzekucja z nieruchomości rolnej została wszczęta już po 30 kwietnia 2016 r., to nabywca takiej nieruchomości musi spełnić warunki przewidziane w art. 2a. Jak się domyślasz, stanowi to dość poważne ograniczenie tego sposobu egzekucji i przyczynia się do tego, że wszczęcie egzekucji z nieruchomości rolnych jest dla wierzycieli po prostu nieopłacalne.
Masz zamiar kupić ziemię rolną na licytacji? Dobry pomysł, ale sprawdź, kiedy zaczęła się egzekucja.
Poczekajmy jeszcze na uzasadnienie, bo z pewnych źródeł usłyszałem, że SN miał na myśli wszczęcie postępowania egzekucyjnego, a nie samej egzekucji z nieruchomości. Tak przynajmniej miało wynikać z ustnych motywów rozstrzygnięcia.
Dobrze wiedzieć. Po przeczytaniu tego posta już widzę, że zaoszczędziłem sobie kłopotów w przyszłości 🙂
Widzę, że zaszły pewne dość istotne zmiany w przepisach. Dobrze wiedzieć, bo niedługo mi się przydadzą.
dobrzze wiedziec jak jest
No dobrze, ale czy nabywca takiej nieruchomości rolnej wpada w reżim nowej ustawy? Tzn. czy stosuje się do niego art. 2b ust. 2 Ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 2052, ze zm.)?
W okresie, o którym mowa w ust. 1 [10 lat], nabyta nieruchomość nie może być zbyta ani oddana w posiadanie innym podmiotom.
Czy może zaraz po nabycie tej nieruchomości rolnej w drodze egzekucji sprzedać ją?
Yossi, to jest bardzo ważne pytanie – ma na nie odpowiedzieć Sąd Najwyższy w sprawie III CZP 51/17. Kwestia nie jest jednoznaczna, bo przepis przejściowy (art. 12) dotyczy postępowania dotyczącego nabycia nieruchomości, a nie skutków jego przeprowadzenia, to jest nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze sprzedaży egzekucyjnej. Szczegółowe uzasadnienie pytania prawnego w tej sprawie można przeczytać tutaj: http://www.sn.pl/sprawy/SiteAssets/Lists/Zagadnienia_prawne/NewForm/III-CZP-0051_17_p.pdf
Mamy rozstrzygnięcie – a właściwie jego brak. SN odmówił podjęcia uchwały w sprawie III CZP 51/17. O co chodzi? Miałem niedługo nabywać nieruchomość rolną na licytacji komorniczej, ale wobec powyższego muszę odpuścić.
Kolejna taka sprawa wyszła 24 sierpnia (III CZP 35/17). Kolejne przyznanie racji na rzecz „nierolnika” . Sam czekam na wynik mojej sprawy, gdzie zaskarżyłem odmowę przyznania własności wylicytowanej działki (egzekucja zaczęła się sporo przed nową ustawą). Obie uchwały powinny trafić do księgi zasad prawnych (pobozne życzenie)
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw uzyskała prezydencki podpis i wchodzi w życie 26 czerwca. Czy dobrze rozumiem, że nabycie działek rolnych powyżej 1ha przez osoby, nie będące rolnikami będzie możliwe poprzez licytacje komornicze? Panie Mecenasie, czy mogę prosić Pana o komentarz albo posta na blogu? Z góry dziękuję
Włodek, napiszę w tym tygodniu o tej ustawie.