Wartość przedmiotu sporu w sprawie przeciwko członkowi zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Jeżeli dłużnikiem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, to rosną Twoje szanse na odzyskanie pieniędzy. Dlaczego? Ano dlatego, że członkowie zarządu takiej spółki z odpowiadają całym swoim majątkiem za jej zobowiązania na podstawie art. 299 ksh w przypadku, gdy egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna. Oczywiście pod warunkiem, że w sposób umiejętny zabierzesz się do tego procesu.
Jednym z zagadnień, o które mnie pytacie, jest zakres odpowiedzialności członka zarządu. Innymi słowy, jakiego rodzaju kwoty wchodzą w skład długu, za który on odpowiada. Ma to istotne znaczenie również z tego względu, iż dochodzona pozwem kwota stanowić będzie wartość przedmiotu sporu, którą powód jest obowiązany oznaczyć w pozwie.
Nie ulega wątpliwości, że członek zarządu odpowiada za całą nieuregulowaną należność główną objętą tytułem wykonawczym wydanym przeciwko spółce (wyrokiem lub nakazem zapłaty). Orzecznictwo Sądu Najwyższego rozstrzygnęło również, iż wierzyciel może także domagać się niewyegzekwowanych od spółki odsetek za zwłokę w zapłacie należności objętych tytułem egzekucyjnym. Należy jednak pamiętać, aby te odsetki skapitalizować, czyli zsumować i wyrazić kwotowo, chyba najlepiej na dzień wniesienia pozwu (tak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 21 lutego 2002 r., sygn. akt IV CKN 793/00 oraz z dnia 22 czerwca 2005 r., sygn. akt III CK 678/04).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntował się również pogląd, iż odpowiedzialność członka zarządu obejmuje koszty procesu oraz postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji, prowadzonych przeciwko spółce.
Czyli jasne jest, jakich należności przysługujących od dłużnej spółki może domagać się wierzyciel od członka zarządu. Tak ustalona kwota stanowi odszkodowanie dochodzone na podstawie art. 299 ksh. Tu wyjaśniam – Sąd Najwyższy przesądził, iż odpowiedzialność członka zarządu na podstawie omawianego artykułu ma charakter odszkodowawczy – dlatego mówimy o odszkodowaniu.
Z odszkodowawczego charakteru odpowiedzi wynika konieczność wezwania członka zarządu do zapłaty całej kwoty odszkodowania. Termin spełnienia tego świadczenia nie jest bowiem określony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania.
Nasuwa się zatem kolejne pytanie, czy wierzyciel może dochodzić od członka zarządu odsetek od kwoty odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 299 ksh? Owszem, ale należą się one od chwili wymagalności świadczenia, zgodnie z terminem wyznaczonym w wezwaniu do zapłaty.
Odsetki nie należą się jednak od kwoty zasądzonych od spółki kosztów procesu i kosztów postępowania egzekucyjnego. Sąd Najwyższy od lat stoi na stanowisku, iż przepis art. 481 § 1 kc, który pozwala naliczać odsetki w razie opóźnienia w zapłacie, nie ma zastosowania do świadczeń pieniężnych zasądzonych prawomocnym orzeczeniem o kosztach procesu (uchwała z dnia 20 maja 2011 r., sygn. akt III CZP 16/11). Należy to również odnieść na grunt kosztów postępowania egzekucyjnego. Od tych kwot zatem odsetek możesz nie otrzymać. Praktyka jest co prawda różna – znam prawomocne orzeczenia, gdzie zasądzano odsetki od całości odszkodowania, a więc również i od kosztów postępowania, które były elementem szkody. Może jednak okazać się, że trafisz na sędziego bardziej wnikliwego i przez takie żądanie nie uzyskasz nakazu zapłaty, choćby w postępowaniu upominawczym.
Ustalając zatem wartość przedmiotu sporu warto nieco dokładniej przyjrzeć się poszczególnym składnikom roszczenia.
Okres przedawnienie roszczenia odszkodowania zgodnie z art. 299 ksh liczy się dnia dnia dostarczenia wierzycielowi postanowienia o umorzesniu czy zawiadomienia o wysłuchaniu?
Przemysław, to sprawa skomplikowana i nie ma jednej reguły. Liczy się od czasu, gdy wierzyciel wiedział, że nie ma majątku. Taką wiedzę uzyskuje się najczęściej na skutek umorzenia postępowania.
Z tym jest problem bowiem komornik w wysłuchaniu również może wpisać że dłużnik nie ma majątku a 90 % przypadków komornik uzasadnia wysłuchanie tym że dotychczasowe postępowanie egzekucyjne nie skutkowało znalezieniem wierzytelności czy też majątku.
witam Pana
Mam dłużnika wobec którego toczyło się postępowanie komornicze zakończone umorzeniem. Jednak dłużnik posiada sp. z o.o., w której jest jedynym członkiem, a w aktach spółki widnieje zapis że wartość spółki to 200 tys zł, w tym 50 tys pokrywa wkład pieniężny.
Komornik doradził aby najpierw przeprowadzić sprawę dot. wyjawienia majątku, a gdy to nie poskutkuje domagać się licytacji jego spółki.
Mam pytanie gdzie znajdują się pieniądze które pokrywają wkład pieniężny sp. z o.o. czy są nienaruszalne w jakimś depozycie, czy na koncie dłużnika, chodzi mi o pewność że te 50 tys fizycznie jeszcze istnieje.
pozdrawiam i dziękuję z góry za odpowiedź
Jakub z Wrocławia
Jakub, kapitał to tylko pojęcie księgowe. Gotówka musi być wpłacona, ale chwilę potem może być wypłacona. Są to więc pieniądze jak najbardziej naruszalne.
W kwestii nakazu zapłaty. To nie jest tak, że wydanie lub niewydanie nakazu zależy tylko od wnikliwości sędziego/referendarza. Może też. Ale przede wszystkim zależy od tego w jaki sposób on/ona traktuje przesłankę oczywistej bezzasadności powództwa (art. 499 pkt 1 kpc). Można bowiem przekonywać (a przynajmniej ja nie widzę aż tak silnych argumentów contra), że koszty procesu i egzekucji wliczone do kwoty odszkodowania z art. 299 ksh to jest już innego rodzaju zobowiązanie niż koszty procesu zasądzone przeciwko spółce. Członek zarządu odpowiada przecież za dług własny (przyjmując, że jego odpowiedzialność ma charakter odszkodowawczy a nie gwarancyjny). Czyli jest to odszkodowanie za niezapłacenie przez spółkę kosztów procesu. Podobny problem jest z odsetkami narosłymi przeciwko spółce. Czy zakaz anatocyzmu należy stosować również gdy wierzyciel dochodzi ich od członka zarządu? A jeśli tak, to wprost (bo odsetki to odsetki i basta) czy per analogiam (bo to już nie odsetki tylko odszkodowanie za niezapłacenie odsetek, ale względy słuszności przemawiają za odpowiednim stosowaniem art. 482 kc, żeby członka zarządu nie obciążać ponad miarę)?
Michał, a dlaczego? Przecież to też dług spółki: III CSK 352/06, 2007.03.08: Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje również koszty procesu zasądzone w tytule egzekucyjnym wydanym przeciwko spółce.
A zakaz anatocyzmu nie jest bezwzględny, kc zna przecież wyjątki.
Nie widzę sprzeczności między przytoczoną tezą a moim wywodem. Ja nie twierdzę, że za koszty procesu członek zarządu nie odpowiada. Co więcej, nie dość że odpowiada, to uważam, że dałoby się wykazać że można mu naliczać odsetki od tych kosztów procesu od chwili oznaczonej w wezwaniu doń skierowanym.
A wyjątek od art. 482 § 1 kc znam tylko jeden: art. 482 § 2. Ale chętnie się douczę 😉
I w tym przepisie są właśnie 3 wyjątki: powództwo, zgoda i kredyt.
Załóżmy że zgoda i kredyt zazwyczaj nie wchodzą w grę. A powództwo? No właśnie. Widziałem wiele pozwów gdzie powód naliczał sobie odsetki od dnia wezwania, albo nawet od dnia wydania postanowienia o umorzeniu egzekucji przeciwko spółce. A wydawałoby się że można dopiero od dnia wytoczenia powództwa…
Zgoda przy ugodach jest często stosowana. A na resztę nie poradzę – jak się ktoś nie zna to nich się potem martwi.
Panie Mecenasie, nie znalazłam na blogu potrzebnej informacji, więc zwracam się z takim pytaniem. Nie powiodła się komornikowi egzekucja należnego mi wynagrodzenia za pracę. Sp. z o.o. nic nie posiada. Zamierzam zwrocić się do Sądu z wnioskiem o zajęcie majątków członków zarządu. I pobierając aktualny KRS spółki dowiedziałam się, że organ spółki jest jednoosobowy, a nie dwuosobowy jak to miało miejsce, kiedy powstało zobowiązanie. Czy powinnam w takiej sytuacji zwrócić sie jedynie do Sądu cywilnego właściwej dla aktualnego członka zarządu, czy rownież mogę zrobić to względem osoby, która dzisiaj tej funkcji już nie obejmuje? Dziękuję.
Agnieszka, co do zasady można pozwać też byłego członka zarządu.
Półtora roku później nadal borykam się z nieuczciwym pracodawcą. Zrobiłam błąd nie składając wówczas pozwu o wypłatę wynagrodzeń od członków zarządu w sposób solidarny i teraz kiedy mam nakaz zapłaty dla jednego z nich zmierzam rozszerzyć powództwo (art. 366 kc). Wysłuchania od komornika jeszcze nie mam, ale otrzymałam już pismo od komornika o podziale środków z licytacji nieruchomości i moje roszczenia nie zostaną pokryte. Mam pytanie takie: na jakiej podstawie prawnej Sąd miałby pominąć uprzedni tytuł wykonawczy przeciwko jednemu z dłużników? Dziękuję.
Panie Karolu,
moja sytuacja jest identyczna jak internautki powyżej (Agnieszki) – zaległe wynagrodzenie, sąd pracy, komornik, nieudana egzekucja ze sp. z o.o. Kiedy byłam zatrudniana oraz kiedy zapadał wyrok z sądu pracy w KRS widniała jedynie jedna osoba – prezes, dłużnik, X. Obecnie spółka ma inwestora, w KRS widnieją zupełnie inne osoby, a były prezes X nie widnieje nigdzie.
Moje pytanie:
– wniosek o zajęcie majątku członków sp. z o.o. składam na obecnych członków, na poprzedniego, na wszystkich?
– wniosek składam do sądu zgodnie z adresem spółki? jeśli zgodnie z adresem członków to w jaki sposób dowiedzieć się o ich adresie?
– to pytanie proszę mi wybaczyć, ale muszę je zadać bo zdana jestem jedynie na siebie: czy istnieje jakiś wzór takiego wniosku? składam go w formie drukowanej czy online?
Marta, to jest wpis w bardzo konkretnej sprawie. Na blogu nie udzielam porad prawnych ani nie rozwiązuję konkretnych spraw. Te rzeczy wykonuję w ramach mojej działalności zawodowej. Z tą sprawą zapraszam do kontaktu z Kancelarią, być może znajdziemy jakieś rozwiązanie.
Witam Panie Mecenasie,
jaka jest właściwość miejscowa sądu przy pozwie z art. 299 ksh?
Czy jest to wyłącznie właściwość związana z miejscem zamieszkania członków zarządu, czy też można zastosować inne właściwości miejscowe?
Pozdrawiam.
Wyłącznie siedziba spółki.
bardzo dziękuję za odpowiedź
Chyba jednak miejsce zamieszkania członka…
Wydaje mi się że właściwy Sąd siedziby Spółki. Było jakieś orzeczenie SN dotyczące tej materii.
Czy w przypadku gdy będzie wykorzystywany art. 299 ksh, a tytulem egzekucyjnym bedzie wyciąg z listy wierzytelności z klauzulą wykonalności jest jakis termin przedawnienia na zgloszenie wniosku egzekucyjnego i dokonanie egzekucji i od ktorego momentu on sie liczy? Czy od daty otrzymania wyciągu z listy wierzytelności z klauzulą wykonalności, czy też od daty zakończenia postępowania upadłosciowego?
Jak policzyc rozne odsetki w takim przypadku?
Czy we wniosku egzekucyjnym nalezy od razu uzasadniac to co jest opisane w paragrafie 2 art. 299 ksh, czyli np. opisac, podajac odpowiednie sygnatury akt, ze sad upadlosciowy prawomocnym postanowieniem pozbawil czlonkow zarzadu na kilka lat prawa do prowadzenia dzialalnosci gospodarczej i w uzasadnieniu postanowienia napisal, ze czyni to na skutek niezgloszenia przez nich upadlosci w ustawowym terminie, czy tez trzeba zalaczyc cale postanowienie z uzasadnieniem?
Czy tez moze lepiej w ogole o tym we wniosku o egzekucje nic nie wspominac i dopiero gdyby czlonkowie zarzadu powolywali sie na paragraf 2 art. 299 ksh to wowczas o tym napisac?
Czy wspominac we wniosku o tym, ze czlonkowie zarzadu sa oskarzeni przez prokurature z art. 586 ksh?
Czy pomimo ze sad upadlosciowy nie uwzglednil w postanowieniu wszystkich czlonkow zarzadu moznaby probowac wszystkich uwzglednic we wniosku egzekucyjnym (bo art. 299. § 2 ksh uzywa slowa „moze”, a wiec jesli nie podejmie dany czlonek zadnych dzialan wymienionych w tym paragrafie, to by z tego wynikalo, ze mozna dochodzic od niego egzekucji)?
Czy istnieje mozliwosc przeslania wniosku egzekucyjnego droga elektroniczna, tj. e-mailem, a jesli nie to czy wysylanie droga pocztowa mozna wliczyc w koszty do zwrotu?
Czy majatku zabezpieczonego przez prokurature komornik nie moze zajac, dopoki sie postepowanie karne nie zakonczy, czy tez moze go zajac?
Jak wyglada sprawa egzekucji i poszukiwania majatku bedacego poza obszarem Polski?
Czy wystarczy wyslac jeden wniosek egzekucyjny do jednego komornika odnosnie kilku osob z zarzadu, czy odnosnie kazdej osoby musi byc inny wniosek? Ktory komornik bedzie wlasciwy jesli nieruchomosc jest w innej dzielnicy miasta niz miejsce zamieszkania dluznika w tym samym miescie? Czy rewir dowolnego komornika z danego miasta obejmuje zawsze cale miasto, czy tylko jego czesc?
Witam,
Mam sprawę z zakresu prawa pracy przeciwko spółce zoo. w likwidacji, ale reprezentantem jest osoba publiczna teoretycznie rzecz ujmując. Komornik za chwile umorzy postępowanie .a ja chciałabym aby wyjąć ta panią ze spółki i potraktować jako osobę fizyczną. Złożyć znowu do komornika i zrobić ewentualne wyjawienie majątku tej pani , ale już jako osobę fizyczna. Bo ta egzekucja jako osoby fizycznej powinna być skuteczna)
Czy mogę złożyć pozew z art. 299 ksk? Bo już spotkałam się opinią że można to zrobić tylko postanowieniem sądu? , nie wyrokiem właśnie z tego art.
Agnieszka, nie wiem czy możesz złożyć pozew, nie znam sprawy. A to postanowienie? Jakieś brednie….
Panie Karolu,
czy pozwany członek zarządu może podnosić w procesie przeciwko niemu zarzuty związane z tym, że wierzytelność która była wcześniej przedmiotem postępowania przeciwko spółce a teraz powód dochodzi jej od członka zarządu nie istnieje bądź ma mniejszą wysokość? czy ma to jeszcze sens w ramach postepowania przeciwko członkowi zarządu?
z góry dziękuję za odpowiedź!
Dzień dobry, a co jeśli członek zarządu nie mieszka już w Polsce ? a jego adres za granicą póki co nie jest znany ?
Witam,
Wystąpiłam do Wydziału Gospodarczego Sądu z powództwem o zapłatę wynagrodzenia za pracę przeciwko członkowi zarządu spółki, żądając od niego kwoty brutto. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. Pozwany zgłosił sprzeciw i wniósł oddalenie powództwa w całości. Jako powód podał, iż powinnam domagać się od niego wynagrodzenia w kwocie netto a nie brutto. Uprzejmie proszę o informację czy ma on rację.
Witam,
Czy po bezskutecznej egzekucji komorniczej z majątku sp.z o.o. mogę dochodzić wierzytelności/ odszkodowania od wspólnika sp.z o.o., czy też tylko od członka zarządu?
W moim przypadku dłużna sp.z o.o. okazała się być zarejestrowaną „wydmuszką”, jedynym członkiem zarządu jest jakiś Chińczyk, ale z kolei jedynym wspólnikiem jest Polak, który jako jedyny jest chyba realną osobą i który przedstawiał się nam jako właściciel w/w spółki dokonując transakcji (widnieje w KRS).
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
Agnieszka B., teoretycznie jest to możliwe, zapraszam do kontaktu z Kancelarią.
Panie Mecenasie,
a co z kosztami procesu (w tym zastępstwa przed sądem) w sprawie z 299 ksh, jeżeli spółka, po bezskutecznej egzekucji, spłaciła swoje uprzednio zasądzone zobowiązanie wraz odsetkami a został już wytoczony proces z 299 ksh (był pozew odpowiedź na pozew i jest termin w sprawie? Pozwany będzie zapewne wnosił o oddalenie powództwa z uwagi na dokonanie zapłaty przez spółkę, ale na czyją rzecz zostaną zasądzone koszty zastępstwa (pozwany korzysta z pomocy radcy prawnego). Pieniądze wpłaciła spółka więc teoretycznie, spółka posiadała środki i czy sąd nie stwierdzi, że powództwo było bezzasadne wobec tego że spółka dysponowała środkami?
Pozdrawiam
Panie Mecenasie, a co z należnościami które powstały w trakcie postępowania upadłościowego na skutek działań syndyka? Mam tu na myśli roszczenie z art. 110 Pr upadłościowego. Syndyk rozwiązał umowe najmu przed upływem terminu na jaki została zawarta. Jednocześnie na podstawie umowy wynajmującemu przysługuje kara umowna za przedwczesne rozwiązanie umowy z przyczyn leżących po stronie najemcy. Postępowanie upadłościowe zostało zakończone, ale pozostały niespłacone wierzytelności. Między innymi te wymienione wyżej. Czy według Pana wierzyciel może dochodzić na podstawie art. 299 ksh w/w należności od członków zarządu? Mam co do tego poważne wątpliwości. Zwłaszcza patrząc na tezę orzeczenia: IV CSK 485/15, Wyrok Sądu Najwyższego, LEX nr 2048975 – wyrok z dnia 14 kwietnia 2016 r., TEZA | aktualna
Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może ponosić odpowiedzialności za zobowiązania, które powstały w okresie, w którym nie pełnił on tej funkcji, ale także za te, które powstały w okresie, w którym członek zarządu pozostając w zarządzie nie mógł, wskutek szczególnych regulacji (np. decyzji sądu upadłościowego) tego zarządu odnośnie do majątku sprawować.
Jestem ciekawa czy zetknął się Pan może z taką sytuacja w praktyce.
Pozdrawiam serdecznie!
Prowadzę jednoosobową działalność. Dłużnikiem moim jest sp z o.o. Posiadam prawomocny wyrok sądu , Egzekucja komornicza – bezskuteczna , spółka nie ma majątku. Czy art 299 ksh i pozew przeciw członkowi zarządu to jedyna droga odzyskania należności.?
Czy da tu pozytywny efekt złożenie wniosku przez wierzyciela o upadłość dłużnika i czy odrzucenie tego wniosku przez sąd / bo dłużnik nie ma majątku/ otwiera bezpośredni dostęp do egzekwowania długu przez komornika wskazanego przez wierzyciela.? Jeśli jest taki sposób możliwy to która metoda jest szybsza, a która mniej kosztowna dla wierzyciela. Dług z tyt. niezapłaconej faktury w wys 230 tys PLN /kwota podstawowa/ wierzyciel poniósł wielkie straty w ciągu trwającego dwa lata procesu sądowego