Skarga pauliańska. Ciekawe orzeczenie Sądu Najwyższego
Skarga pauliańska to bardzo ciekawa instytucja. Aż dziwię się, że nie powstał o niej specjalistyczny blog prawniczy. Ale jak sobie uświadomię, że jest ona też bardzo skomplikowana, to rozumiem, dlaczego nie ma chętnych…
Przepisy prawa przyznają wierzycielowi pewne uprawnienia w sytuacji, gdy dłużnik pozbywa się swojego majątku. Stanowi o tym przepis art. 527 K.c., dotyczący tzw. skargi pauliańskiej. Na jego podstawie wierzyciel może pozwać osobę, na rzecz której dłużnik zbył jakiś składnik majtku i żądać uznania czynności, na podstawie której to nastąpiło za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela. W przypadku uwzględnienia przez sąd takiego powództwa, wierzyciel może prowadzić egzekucję z danego składniku majątku tak jakby należał on dalej do dłużnika.
Takie procesy nie są jednak łatwe, chociaż oczywiście je prowadzimy. Konieczne jest wykazanie kilku dodatkowych, innych przesłanek (np. niewypłacalności dłużnika). Pewnym ułatwieniem są wprowadzone liczne domniemania, np. dotyczące tego, że osoba bliska dla dłużnika wie, że przekazując on jej swój składnik majątku, działa w celu pokrzywdzenia wierzyciela.
Ale nie chcę pisać podręcznikowych ogólników o actio pauliana. Do wpisu zainspirowała mnie niedawna uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2015 r. (sygn. akt III CZP 56/15). Sąd Najwyższy orzekł następująco:
Przedmiotem powództwa określonego w art. 527 § 1 k.c. może być czynność procesowa dłużnika w postaci zgody wyrażonej w postępowaniu o zniesienie współwłasności rzeczy wspólnej na przyznanie własności rzeczy drugiemu współwłaścicielowi bez ekwiwalentu z jego strony.
Co to oznacza? Jeśli pomiędzy dłużnikiem a inną osobą toczy się sądowe postępowanie o zniesienie współwłasności (np. po nabyciu spadku), podczas którego wspaniałomyślny dłużnik zgodzi się na przyznanie własności całej rzeczy drugiemu uczestnikowi postępowania (np. komuś z rodziny), a sam nie zażąda za to np. spłaty po cenie rynkowej, to takie działanie może zostać uznane za krzywdzące wierzyciela.
Istotne jest to, że w orzecznictwie sądów pojęcie „czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela” rozumiane jest bardzo szeroko. Należy mieć tu na uwadze nie tylko zawieranie umów darowizny czy też sprzedaży (które są najczęściej spotykane), ale także wiele innych sytuacji, w tym dokonywanych przed sądem. Tak jest np. z ugodą sądową czy z wniesieniem aportu do nowo założonej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Dlatego musisz pamiętać, że jako wierzyciel możesz kwestionować naprawdę bardzo dużo czynności, za pomocą których dłużnik przenosi jakieś składniki swojego majątku na inne osoby. I dotyczy to czasem nawet takich czynności, które nie są typowym „zbyciem majątku” (jak zniesienie współwłasności). Dlatego warto bardzo starannie analizować wszystkie informacje o dłużniku, w szczególności te przekazywane przez komornika i zdobyte na wyjawieniu majątku. A może okaże się, że dłużnik właśnie odrzucił atrakcyjny spadek?
Skarga Pauliańska to niezmiernie interesująca instytucja prawna. Nie dziwię się, że nikt jeszcze nie założył bloga na ten temat :-). To, mimo wszystko, dość rzadkie postępowanie. Za to dające duże pole do popisu prawnikowi. A jaka satysfakcja, jeżeli się wygra!
Agnieszka, postępowanie jest rzadkie z tego powodu, że wierzyciele nie wiedzą o czynnościach dłużników dokonanych z ich pokrzywdzeniem. A nie wiedzą dlatego, że dla nich sprawa zaczyna się dopiero jako komornik robi wysłuchanie przed umorzeniem w trybie 827 kpc. Ale gdyby zaczęli się interesować już wcześniej to rola 527 kc by wzrosła.
This information seems to be essential for those who deal with money. Thanks for the shared report.
Bardzo ciekawe. Zobaczymy co będzie dalej 🙂
Pożyczka to swojego rodzaju inwestycja i lepiej trzymać rękę na pulsie, żeby później nie okazało się, że pieniądze zostały zmarnowane.
Wszystko zależy od tego jak się sprawa w sądzie zakończy.
Też bym się wstrzymał z orzekaniem co z tego może wyniknąć. Nie takie dziwne wyroki się zdarzały.
Ludzie nie zdają sobie sprawy jak trzeba uważać z pożyczaniem pieniędzy. Ściągalność długu wcale nie jest taka łatwa jak by się wydawało.
Zajmuje się ustalanie majątku ukrytego przez dłuzników oraz danych niezbędnych do złożenia skargi Pauliańskiej. Jeśli ktoś jest zainteresowany zapraszam do kontaktu.
mam zamiar wystąpić ze skargą pauliańską . Jetem w posiadaniu pewnych danych o ucieczce z majątkiem przed wierzycielami np. umowa dożywocia , umowa przewłaszczenia.
Czy za „czynność prawną dokonaną z pokrzywdzeniem wierzyciela” w rozumieniu art. 527 k.c. uważa się także zawarcie przez dłużnika z jego własną żoną ugody w sądzie rodzinnym i zobowiązanie się do płacenia „fikcyjnych” alimentów? Z tego co wiem, jest to dość powszechnie stosowana metoda niepłacenia zobowiązań.
Aleksander, każda czynność teoretycznie pod to podpada.
Przećwiczyłbym to w praktyce na moim dłużniku. Niestety, od owej ugody upłynęło 5 lat, więc jak to mawiają – musztarda po obiedzie. Ale dzięki za odpowiedź 🙂
Zgadza się np. w procesie rozwodowym – w drodze podziału majątku – mąż przekazał żonie cały majątek – nieruchomości warte bagatela prawie 11 milionów 🙂 Pozdrawiam
ps. uwielbiam Pana czytać 🙂
Skarga pauliańska – w urzędzie skarbowym – nie jest tematem obcym, pomimo, że w tym przypadku Skarb Państwa reprezentuje Prokuratoria Generalna. Pojawiła się tylko wątpliwość: otóż wygraliśmy – sąd orzekł o bezskuteczności czynności prawnej między „naszym” dłużnikiem a jego żoną.
Tytuły wykonawcze wystawione mamy na dłużnika + wyrok sądu = do kogo to kierować? do komornika sądowego (jaka właściwość) czy do organu egzekucyjnego administracyjnego wg. właściwości siedziby dłużnika?
Na dzien dzisiejszy termin zapłaty należności minął (przedawnienie) – skarga pauliańska była składana 3mce przed przedawnieniem. Skarga paulianska „wygrana”. Wraz ze skargą wnieśliśmy o zapłatę 11 tys. – po wygranej skargdze paulianskiej – zostało zapłacone. Okazało się, ze sa jednak kolejne niezapłacone faktury.
Czy teraz możemy wystąpić z art. 415kc o odszkodowanie – chodzi o te niezapłacone fv – czy osoba trzecia moze skutecznie podnieść zarzut przedawnienia?
Z art. 415? Raczej z art. 471. Wtedy jednak roszczenie o odszkodowanie za niewykonanie zobowiązania przedawnia się w takim samym terminie jak to niewykonane zobowiązanie.
Ponadto, wydaje mi się że skarga pauliańska może przerwać bieg przedawnienia tylko tych zobowiązań co do których była prowadzona egzekucja i okazała się nieskuteczna.
Panie Karolu, czy skarga pauliańska powinna być uwzględniona z tego powodu że cena zbycia przez dłużnika udziału w nieruchomości różni się od ceny rynkowej? Jak znacząca powinna być taka różnica?
Na przykład: od dłużnika nie mogę wyegzekwować kwoty 20 tyś. zł a różnica z zaniżonej ceny zbycia majątku przez dłużnika (rok wcześniej) wynosi tylko 10 tyś. zł. To czy mam prawo żądać ubezskutecznienia względem mnie tej transakcji zbycia? Wydaje mi się że tak.
Następnie – czy osoba trzecia – ten nabywca udziału w nieruchomości – ma prawo interweniować i żądać ograniczenia egzekucji z udziału w nieruchomości do kwoty 10 tyś. zł czy ja mogę wyegzekwować całe 20 tyś. z udziału w nieruchomości?
Sklero_San, może to być podstawą skargi.
Witam, mam pytanie czy skarga pauliańska obejmie nieruchomość przejętą w toku egzekucji 6 lat temu ?