Wnioski o zajęcie wierzytelności z nadpłaty lub zwrotu podatku po nowelizacji
W ostatnich komentarzach kilkoro z Was zastanawiało się nad tym, jakie przepisy należy stosować do egzekucji. Nowe czy stare? Wcale się nie dziwię, że to budzi wątpliwości. W ogromie zmian KPC, które weszły w życie 8 września można się łatwo pogubić. A stosowanie nowych przepisów wcale nie jest takie oczywiste.
Generalna zasada wyrażona w ustawie zmieniającej polega na tym, że nowe przepisy stosuje się do postępowań wszczętych po dniu wejścia zmian w życie, a stare – do postępowań wszczętych przed tym dniem. Teoretycznie zatem ważne jest to czy wszcząłeś sprawę u komornika przed 8 września czy po 8 września 2016.
Ale dzisiaj chcę zwrócić Twoją uwagę właśnie na sytuację, w której pomimo, że postępowanie zostało wszczęte przed 8 września, to można do niego stosować nowe przepisy. Po kolei.
Nowelizacja KPC zmieniła m.in. art. 889 § 1 i dodała art. 8932a oraz 9022. Te dwa pierwsze przepisy dotyczą zajęć elektronicznych (które powinny zacząć niedługo działać), zaś ostatni zajęcia wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku. Zresztą kwestia ta zasługuje na oddzielny wpis.
A teraz najważniejsze – zarówno przepisy o zajęciu wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatków oraz wierzytelności z rachunków bankowych stosuje się do egzekucji z takich wierzytelności wszczętych po wejściu w życie niniejszej ustawy. Wynika to z przepisów przejściowych nowelizacji (często pomijanych, także przez prawników).
Art. 21 ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (…)
9. Przepisy art. 889 § 1 pkt 1 oraz art. 8932a ustawy zmienianej w art. 2 (…) w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do egzekucji z rachunku bankowego wszczętej po wejściu w życie niniejszej ustawy.
10. Przepis art. 9022 ustawy zmienianej w art. 2 (…) w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do egzekucji z wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku, wszczętej po wejściu w życie niniejszej ustawy.
O co chodzi? Otóż zauważ, że przepis nie mówi o wszczęciu postępowania egzekucyjnego, lecz o wszczęciu egzekucji z danego składnika majątku dłużnika. Taka egzekucja jest wszczynana na odpowiedni wniosek wierzyciela, który może być złożony w toku już toczącej się egzekucji.
Jeżeli więc prowadzisz przeciwko dłużnikowi egzekucję i chcesz mieć pewność, że nowe przepisy będą działać, ponów wnioski o zajęcie rachunków bankowych i zajęcie wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatków. Inaczej ryzykujesz, że komornik będzie postępował „po staremu”.
Faktycznie nowelizacja z 10 lipca 2015 roku trochę namieszała, bo do końca nie wiadomo które przepisy stosować do postępowań wszczętych po 8 września, a które do tych wszczętych przed 8 września. Na stronach Sądów pojawiły się informacje np. o składaniu skargi na czynności komornika po 8 września wprost do komornika : http://www.minsk-mazowiecki.sr.gov.pl/srm/aktualnosci/5771,Zmiana-w-kwestii-skladania-skargi-na-czynnosci-komornika.html
Czy ma to również zastosowanie do postępowań wszczętych przed 8 września ? Nowelizacja to reguluje w w art. 21. 1. Przepisy ustaw zmienianych w art. 2 i art. 3, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą, stosuje się do postępowań wszczętych po wejściu w życie niniejszej
ustawy. Czyli co ? Do starych postępowań skargi na komornika bądź wnioski o jego wyłączenie składamy do komornika czy do SR ?
@ Karol, co do rozgraniczenia pojęć postępowanie egzekucyjne i egzekucja – bardzo trafne uwagi 🙂
@Andy – uwagi trafne, ale nie chodzi tutaj o rozróżnienie między postępowaniem egzekucyjnym a egzekucją, bo to synonimy, które zamiennie stosuje nawet Kodeks postępowania cywilnego. Chodzi raczej o różnicę między postępowaniem egzekucyjnym w ogólności (jego wszczęciem), a egzekucją z konkretnego składnika majątku, która ma już miejsce w toku egzekucji 🙂
Pozdrawiam!
Z całym szacunkiem ale to nie są synonimy. Faktycznie, ustawodawca sam zamiennie i bez konsekwencji używa tych terminów – doktryna nie ma z tym problemów. Egzekucja może się odbyć tylko w ramach postępowania egzekucyjnego, a postępowanie egzekucyjne jest tylko sposobem prowadzenia egzekucji. Rozróżnienie tych pojęć jest jeszcze bardziej widoczne z podmiotu który dokonuje wszczęcia. Postępowanie egzekucyjne wszczyna wierzyciel , a egzekucję organ egzekucyjny. ( wszystko A. Marciniak 🙂 )
Dlatego słusznie zwrócił @ Karol uwagę jakiego terminu użył w konkretnym przepisie ustawodawca.
Cały czas zastanawiam się do kogo, po 8 września, składa się skargę na czynności komornika…..
pozdr. Andy
Andy, do komornika.
@ Karol – dziękuję, tak też zrobiłem ale …. sorki , że drążę temat
art. 21. 1. Przepisy ustaw zmienianych w art. 2 i art. 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do postępowań wszczętych po wejściu w życie niniejszej ustawy. ( nowelizacja z 10 lipca 2015 roku ).
A przepis zmieniający art. 767 kpc umieszczony jest w art. 2 pkt 64 wspomnianej ustawy….więc powinien dotyczyć postępowań egzekucyjnych wszczętych po 8 września. Hmmm…. 🙂
I jeszcze jedna ciekawostka z nowelizacji, którą bloger Karol może w przyszłości się zajmie.
3) w art. 105 w ust. 1 w pkt 2 lit. ł otrzymuje brzmienie:
„ł) komornika sądowego w zakresie rachunków bankowych lub pełnomocnictw
do dysponowania rachunkami bankowymi, liczby tych rachunków lub
pełnomocnictw, obrotów i stanów tych rachunków, z podaniem wpływów,
obciążeń rachunków i ich tytułów oraz odpowiednio ich nadawców i
odbiorców, w zakresie niezbędnym do prawidłowego prowadzenia
postępowania egzekucyjnego, postępowania zabezpieczającego oraz
wykonywania innych czynności wynikających z jego ustawowych zadań,”;
Czyli komornik będzie miał pełen wgląd w rachunek bankowy osoby która dłużnikiem nie jest i jej jedynym „przewinieniem” jest ustanowienie pełnomocnika, który jest dłużnikiem. Druga wątpliwość to do jakich celów ma służyć wiedza uzyskana z analizy tych rachunków, jeżeli strona każdej operacji bankowej jest właściciel rachunku a nie dłużnik. Zastanawiające i czy zgodne z Konstytucją RP ?
Andy, dziękuję, ta nowelizacja dostarczyła mi sporo inspiracji… 🙂
Skarga bezpośrednio do komornika nawet jeśli postępowanie egzekucyjne było wszczęte przed 8 września 2016 r.? Jak zatem należy rozumieć przepis przejściowy, który mówi, że nowelizację należy stosować do postępowań wszczętych po tej dacie? Skargę na czynności komornika uznaje się za wszczęcie postępowania sądowego?
@ Andy Aż tak tego, doktrynalnie, nie analizowałem 🙂 Dzięki za ten wywód!
Pozdrawiam
Dzień dobry, mam pytanie czy ma Pan już jakieś przemyślenia dotyczące sposobów egzekucji we wniosku egzekucyjnym po 7 września 2016 r., czy według Pana komornik może prowadzić egzekucję sposobami innymi sposobami, niż te, które wskaże wierzyciel we wniosku egzekucyjnym?
Artur, nie zauważyłem tutaj zmian i składam wnioski jak dotychczas….
Do chwili obecnej, wierzyciel we wniosku egzekucyjnym wskazywał sposoby egzekucji, którymi był związany komornik,od 8 września wierzyciel nie musi wskazywać sposobów egzekucji, a komornik może prowadzić egzekucję, wszystkimi sposobami za wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, ale wierzyciel „może” je wskazać. No właśnie i co wówczas, czy komornik, Pana zdaniem, może wówczas egzekwować, sposobami innymi, niż wskazanymi przez wierzyciela.
Artur masz rację. Od 8 września jest inaczej, chodzi o nowe brzmienie art. 799 kpc.
Przed 8 września brzmiał tak: § 1. Wierzyciel może w jednym wniosku wskazać kilka sposobów egzekucji przeciwko temu samemu dłużnikowi. Spośród kilku sposobów egzekucji wierzyciel powinien zastosować najmniej uciążliwy dla dłużnika.
A od 8 września brzmi tak: § 1. Wniosek o wszczęcie egzekucji lub żądanie przeprowadzenia egzekucji z urzędu umożliwia prowadzenie egzekucji według wszystkich dopuszczalnych sposobów, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości. Skierowanie egzekucji do nieruchomości dłużnika oraz składników jego majątku, do których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio, jest możliwe tylko na wniosek wierzyciela. Wierzyciel może wskazać wybrane przez siebie sposób albo sposoby egzekucji. Organ egzekucyjny stosuje sposób egzekucji najmniej uciążliwy dla dłużnika.
Witam, czy jeżeli nie wskażę we wniosku egzekucyjnym majątku dłużnika to komornik zainicjuje procedurę z art. 801 kpc czy wezwie mnie o zaliczkę na zapytania ZUS / Ognivo etc. i zajmie ujawniony w ten sposób majątek ? Interesuje mnie rozwikłanie zagadki (w moim mniemaniu) jaka jest kolejność poczynań komorników w przypadku gdy Wierzyciel nie podaje dokładnego majątku dłużnika bo ten nie jest mu znany ?
Zawsze robią pod górkę…
1. Skarga na czynność komornika nie wszczyna nowego postępiwania. Jest kwestią wpadkową w stosunku do postępowania egzekucyjnego.
2. Wierzyciel jest dysponentem postępowania egzekucyjnego i może swobodnie (w granicach prawa) określać sposoby egzekucji. Także wg nowych przepisów. Nowelizacja wyeliminowała jedynie problem z poprawnym pisaniem wniosków o wszcz. post. egz. gdyż wielu wierzycieli i ich pełnomocników nie opanowało przez wiele lat wiedzy ezoterycznej w zakresie konieczności wymienienia sposobów egz. w w/w wniosku (choć najczęściej domagali się egz. wszystkimi dopuszczalnymi i niedopuszczalnymi sposobami).
3. Skargę na czynność komornika wnosi się do komornika tylko w przypadku postępowań wszczęte po 8 września. Chodź trzeba wiedzieć, że nie we wszystkich sądach ten przepis intertemporalny się przyjął;-)
No to jak jest w Łodzi. W Łodzi skargę po 8 września wnosi się do komornika – zawsze. Interpretacja słów „Przepisy ustaw zmienianych w art. 2 i art. 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do postępowań wszczętych po wejściu w życie niniejszej ustawy ” przez profesora z WPiA UŁ opiera się na sformułowaniu „postępowań”. Uważa on, że postępowanie skargowe jest postępowaniem wpadkowym ale całkowicie odrębnym od głównego postępowania egzekucyjnego. Dlatego skargę wnosimy do SR za pośrednictwem komornika. Pozdr. Andy
Zastanawiam się zatem po co przy takiej interpretacji w ogóle ten przepis intertemporalny. Wszak bez tego przepisu jasnym by było, że od 8 września skargę wnosi się za pośrednictwem komornika. Ponadto biorąc pod uwagę systematykę KPC wyraźnie rozróżniono 4 rodzaje postępowań (rozpoznawcze, zabezpieczające, egzekucyjne i międzynarodowe). Artykuł 767 kpc znajduje się w rozdziale Postępowanie egzekucyjne. Nikt innej definicji legalnej „postępowania” nie stworzył, zatem zastanawiające skąd taki pomysł w Łodzi. W Szczecinie ponoć sądy przyjmują że do postępowań egzekucyjnych wszczętych przed 8 września stosujemy dotychczasowe przepisy. Może ma ktoś już jakieś orzeczenie w tej sprawie.
Postępowanie ze skargi na czynności komornika jest postępowaniem wpadkowym co do postępowania egzekucyjnego., a więc również jest postępowaniem.
„Choć” – sorry za błędy ale mam „natarczywy” słownik w telefonie i wszystko poprawia wg własnego uznania;-)
Panie Karolu, proszę o odpowiedź na poniższe pytanie,
otóż dnia 25 stycznia 2017r komornik wyslał do mojego urzędu skarbowego pismo z zajęciem ewentualnej nadpłaty. Ja PIT wysłałam dnia 20 lutego br, a dnia 23 lutego br. urząd przelał mój zwrot do komornika. Wiem, że przepisy o komornikach zamieniły się od 8 września 2016 roku, jednakże czy urząd miał prawo przelać komornikowi mój zwrot, jeśli wierzyciel złożył wniosek o wszczęcie egzekucji dnia 19 marca 2014r.? Czy aby nowe prawo zadziałało, wierzyciel nie powinien był złożyć wniosek po 8 września 2016r.? Proszę mnie poprawić, jeśli jestem w błędzie, dziękuję
W mojej ocenie wierzyciel powinien po 8 września 2016 r. złożyć do komornika wniosek o zajęcie wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku .