Odsetki od kosztów procesu
Nowelizacja przepisów kpc wprowadziła długo oczekiwaną nowość – odsetki od kosztów procesu. Od tej pory opóźnienie w zapłacie zasądzonych kosztów nie będzie już bezkarne. Błąd ten został w końcu naprawiony. Ale nie w każdym postępowaniu wystąpią te odsetki.
Obowiązująca od 7 listopada 2019 r. nowelizacja kpc zmieniła naprawdę sporo przepisów. Jedną z całkowitych nowości (ja przynajmniej nie pamiętam takich regulacji) jest wprowadzenie możliwości żądania odsetek od kosztów procesu. O innych nowościach już pisałem>>.
Koszty płaciliśmy bez odsetek
Mimo tego, że wierzyciel poniósł konkretne koszty (zwłaszcza uregulował opłatę od pozwu) i uzyskał prawo żądania ich zwrotu od dłużnika, to ich zapłata następowała w wysokości nominalnej. A przecież były to kwoty sięgające dziesiątek tysięcy złotych (a jeżeli były opinie biegłych to na nawet więcej). Była to zatem wierzytelność pieniężna. Jednak uprawniony mógł domagać się jedynie ich zwrotu w nominalnej wysokości bez możliwości żądania od nich odsetek. Ale koniec z tą ulgą!
Dlaczego odsetki od kosztów procesu
Uzasadnienie dla tej nowelizacji jest tyleż proste co trafne:
Odsetki od przyznanego zwrotu kosztów procesu powinny, analogicznie jak odsetki od zasądzonego świadczenia, zmotywować strony do skwapliwego wykonywania wyroku.
Trudno to nawet jakoś skomentować – racja to i basta. Więcej w uzasadnieniu – od strony 147.
Nowe przepisy w kpc
Kwestie odsetek od kosztów procesu regulują nowe § 1(1) oraz §1 (2) dodane do art. 98 kpc. Brzmią one tak:
paragraf 1(1) Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty.
Co to oznacza? Otóż:
- wysokość odsetek będzie równa tzw. odsetkom cywilnym za opóźnienie (art. 481 kc), a nie odsetkom w transakcjach handlowych (nawet w sprawach gospodarczych);
- odsetki będą przyznawane automatycznie, bez potrzeby składania wniosku w tej sprawie (a jak sąd zapomni, to trzeba wnieść o uzupełnienie);
- żeby dać dłużnikowi chwilę czasu na złapanie oddechu, odsetki będą wymagalne nie od razu, ale od dnia uprawomocnienia się np. wyroku albo po upływie tygodnia (jeżeli np. to wyrok drugiej instancji).
Odsetki możliwe od dnia wydatków
Bardzo ciekawy jest tez drugi z tych nowych przepisów:
paragraf 1(2) W szczególnie uzasadnionym przypadku, na wniosek strony, która w toku procesu poniosła szczególnie wysoki wydatek podlegający zwrotowi, sąd może przyznać jej odsetki przewidziane w § 1(1) od kwoty równej temu wydatkowi za czas od dnia jego poniesienia przez stronę do dnia zapłaty.
Z trafnego uzasadnienia:
(…) Ponosząc w toku postępowania wydatek, np. na koszty przeprowadzenia dowodu (z reguły najczęściej na wynagrodzenie za opinię biegłego), strona zamraża środki finansowe na czas od poniesienia tego wydatku do jego zwrotu przez stronę przeciwną. Jeżeli wydatek taki w okolicznościach danej sprawy jest szczególnie wysoki, strona powinna mieć możliwość rekompensaty za okres niekorzystania ze swoich środków.
Ta regulacja obejmuje więc kwestie dotyczące sytuacji wyjątkowych, w których strona w toku sprawy poniosła wysokie wydatki. Dotyczy to zwłaszcza wspomnianych już opinii biegłych. Jeżeli to są kwoty wysokie (a często są) to ich poniesienie będzie zrekompensowane właśnie odsetkami. Ale tutaj nie będzie już działania z urzędu ponieważ potrzebny jest wniosek strony. Pamiętajcie o tym!
Oczywiście zaraz pojawią się pytania, a ile to jest „szczególnie wysoki wydatek”? Nie ma żadnej reguły, sąd będzie to oceniał indywidualnie. Dla jednych 2000 zł to masa pieniędzy, dla innych 50.000 zł nie ma znaczenia. Praktyka pokaże, od jakiej kwoty sąd zasądzi odsetki od kosztów procesu.
Dla kogo te odsetki od kosztów procesu
Odsetki należą się stronie, bo ona otrzymuje zwrot kosztów „poniesionych”. Ale jeżeli strona umówi się z prawnikiem, że część jego wynagrodzenia stanowią wyegzekwowane koszty zastępstwa? Wówczas nie będzie przeszkód, by odsetki te przypadły właśnie prawnikowi 🙂
W postępowaniu egzekucyjnym po staremu
Niestety, ta korzystna dla wierzycieli reguła nie ma charakteru powszechnego. Okazuje się bowiem, że nie będzie obowiązywała w postępowaniu egzekucyjnym. Kwestię tę jednoznacznie wyjaśnia nowe brzmienie art. 770 paragraf 1 kpc:
Dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty te ściąga się wraz z egzekwowanym świadczeniem. Przepisów art. 98 § 1(1) i 1(2) nie stosuje się.
Odsetki od przyznanego zwrotu kosztów procesu należą się z mocy ustawy obok samego
zwrotu, co oznacza, że nie jest potrzebny odrębny wniosek o ich przyznanie ani odrębne
rozstrzygnięcie o ich przyznaniu (wystarczy samo rozstrzygnięcie o przyznaniu zwrotu kosztów
procesu) – uzasadnienie noweli (s. 147).
W związku z tym, nie ma konieczności składania wniosku o uzupełnienie orzeczenia.
H, to uprawniony pogląd, zobaczymy jak wyjdzie w praktyce.
Poproszę o wymianę doświadczeń:
Czy ktoś dostał już nakaz od pozwu wniesionego po nowelizacji z odsetkami „z urzędu” ? A może bez odsetek i skierował wniosek do komornika wskazując, że są należne z mocy ustawy?
Mam wątpliwości, co do tego czy nie powinno być w pozwie żądania w zakresie ich zasądzenia – podobnie jak traktujemy odsetki za opóźnienie od świadczenie głównego, a nadto czy Komornika przekona to, że należą się bez wezwanie bo tak napisano w uzasadnieniu ustawy.
Krzysiek, moje doświadczenia są takie, że sąd pisze „wraz z odsetkami” niezależnie od treści wniosku.
Panie Karolu, czy jeśli sąd w nakazie zapłaty wydanym 20 lutego 2020 r. zasądził koszty procesu, ale nie wspomniał o odsetkach od tych kosztów, to czy należy i tak pobrać odsetki? Dziękuję za odpowiedź (w pozwie nie było mowy o odsetkach, nakaz jest prawomocny).
To zależy kiedy został skierowany pozew. Pozew po pierwsze musiał być skierowany po 6 listopada 2019 r. Data nakazu nie ma znaczenia. Dalej, natomiast są dwa stanowiska. Jedno mówi, że odsetki należą się z mocy prawa, drugie że powinny być wskazane w orzeczeniu. Co do braku żądania w pozwie odsetek to ja uważam że w przeciwieństwie do kosztów takiego żądania nie musi być co wynika wprost z przepisu.
Ciekawa kwestia. Uprawnienie do żądania odsetek w przypadku opóźnienia dłużnika również wynika wprost z przepisu. Moim zdaniem Sądy zasądzają je jednak na żądanie zgłoszone w pozwie. Czym innym jest uprawnienie, a czym innym domaganie się jego zasądzenia (roszczenie materialne a roszczenie procesowe Dlaczego więc ta sytuacja miałaby się różnić?
Przyznam, że nie widziałem orzeczenia sądowego bez odsetek co do należności głównej. Natomiast spotkałem się z problemem odsetek przy klauzuli wykonalności na akt notarialny z poddaniem się egzekucji. Tam jeśli nie ma poddania się również co do odsetek bywają problemy z klauzulą, ale to trochę inny problem.
Procesowo łatwiej byłby przyjąć automatyzm ale mam wątpliwości czy ma to uzasadnienie.
G., Dawid ma rację, są różne szkoły. Jeżeli nie wiesz co zrobić, to skieruj wniosek do komornika o egzekucję również odsetek.
Witam,
jestem laikiem jednak interesuje mnie od kiedy nowy przepis ma zastosowanie? Czy istotna jest data wniesienia pozwu, a może uprawomocnienia wyroku?
Marek, to zależy. Najprościej przyjąć, że liczy się data wniesienia pozwu po 7 listopada.
Dziękuję za odpowiedź i gratuluję bloga, bardzo dużo wartościowych treści omówionych ze szczegółami a jednocześnie w przystępny sposób 🙂 zaglądam tu często bo naprawdę warto a jednocześnie przyjemnie się czyta. Pozdrawiam
My już dostaliśmy nakaz z zasądzonymi odsetkami od kosztów mimo nawet braku wniosku w pozwie :).
Czy ktoś próbował wnioskować o odsetki od kosztów postępowania klauzulowego, kosztów dalszego tytułu wykonawczego, czy nawet zażalenia etc. etc.? W końcu mamy odesłanie z art. 13 par. 2 k.p.c., a stosowanie przepisu art. 98 (1) i (2) k.p.c. zostało wyraźnie wyłączone tylko co do postępowania egzekucyjnego.
Dawid K., jeżeli chodzi o odsetki od kosztów postępowania zażaleniowego, to tutaj jak najbardziej można o nie wnioskować (tak samo jak w postępowaniu apelacyjnym). Wydaje się, że podobnie jest w przypadku odsetek od kosztów postępowania klauzulowego, jednak tutaj należy pamiętać, że uprawomocnienie się postanowienia o nadaniu klauzuli (a więc dzień, od którego odsetki zaczynają się naliczać) nastąpi dopiero po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, jeżeli dłużnik nie złoży zażalenia w odpowiednim terminie.
Witam, z gory zaznaczam, ze rowniez jestem laikiem w temacie, dlatego prosze o wyrozumialosc. Mam nakaz zaplaty w elektronicznym postepowaniu upominawczymmam. W ciagu 2 tyg. mam dokonac oplaty zasadzonej kwoty w poszczegolnych kwotach) oraz dodatkowa kwote „tytulem zwrotu kosztow procesu z odsetkami: ustawowymi za opoznienie od dnia uprawomocnienia sie nakazu zaplaty do dnia zaplaty albo w terminie wniesc sprzeciw do tutejszego Sadu”. Jak mam to rozumiec? Czy ta dodatkowa kwota jest wymagalna natychmiast razem z zalegloscia wobec powoda? dokladnie tak samo nie rozumiem zasadzenia zwrotu oplaty sadowej czy to wszystko ma byc platne zbiorczo i w tym samym terminie? Czy jesli zmiesze sie w terminie 14 dni od otrzymania nakazu, czy to mnie zwalnia z jakiejkolwiek dodatkowej oplaty? Bardzo prosze o pomoc. Pozdrawiam.
Dzień dobry, chciałem zapytać czy nastąpiła jakaś zmiana w liniach orzeczniczych ponieważ spotkałem się z taką praktyką, że niektórzy komornicy – na wniosek wierzyciela – naliczają także odsetki od kosztów zasądzonych przed listopadem 2019 r.
Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam Bartosz Znojkiewicz
Moim zdaniem takie postępowanie zasługuje na skargę na czynność komornika.
Przepisy przejściowe w tym zakresie są jasne. Tylko w postępowaniu gdzie pozew był wniesiony po 6 listopada 2019 r. należą się odsetki od kosztów.
[…] I pamiętaj, że od kilku lat odsetki są liczone także od kosztów procesu, o czym pisałem tutaj >> […]