Egzekucja przeciwko wspólnikowi spółki cywilnej
Spółka cywilna, mimo znacznych ułatwień w zakładaniu spółek handlowych, nadal jest bardzo popularną formą prowadzenia działalności. Pamiętaj jednak, że nie jest to podmiot prawa (na początku lat 90tych jeszcze nie było to takie oczywiste, albowiem niektóre sądy przyznawały takiej spółce zdolność sądową), a jedynie umowa regulowana przepisami kodeksu cywilnego. Ile Jest tych spółek? Wystarczy spojrzeć na dane statystyczne GUS (może nie najnowsze, ale miarodajne):
W województwie dolnośląskim w końcu grudnia 2006 r. w rejestrze REGON zarejestrowanych było 303,1 tys. podmiotów gospodarki narodowej, tj. o 0,1% więcej niż przed rokiem, w tym 218,9 tys. osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Liczba spółek wyniosła 43,6 tys., w tym 20,0 tys. spółek handlowych i 23,5 tys. spółek cywilnych. Wśród spółek handlowych odnotowano: 17,3 tys. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, 1,8 tys. spółek jawnych i 0,7 tys. spółek akcyjnych. Ponadto w rejestrze było zarejestrowanych 6,0 tys. stowarzyszeń i organizacji społecznych, 1,5 tys. spółdzielni oraz 33 przedsiębiorstwa państwowe.
Czyli 5 lat temu na Śląsku spółki cywilne rządziły niepodzielnie.
Skoro jest ich tyle, to z całą pewnością spółki takie – a właściwie ich wspólnicy – są również dłużnikami. Jak zatem prowadzić egzekucję, gdy taka spółka stanie się dłużnikiem?
Kluczowe znaczenie ma art. 778 kpc:
do egzekucji ze wspólnego majątku wspólników spółki prawa cywilnego konieczny jest tytuł egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim wspólnikom.
Żeby prowadzić egzekucję z majątku spółki, czyli tego, co wspólnicy nabyli na współwłasność w trakcie trwania spółki, w treści tytułu egzekucyjnego – wyroku, nakazu zapłaty, aktu notarialnego czy ugody sądowej – muszą zostać wskazani z imienia i nazwiska wszyscy wspólnicy. Nie można zatem wymieniać samej tylko spółki (jej nazwę można podać co najwyżej posiłkowo). Stroną postępowania klauzulowego są bowiem wyłącznie wspólnicy spółki cywilnej. Dlatego już na etapie postępowania przed sądem ustal, kto jest wspólnikiem i pozwij wszystkich wspólników. Nie ma między nimi co prawdy współuczestnictwa koniecznego (tzn. nie musisz ich pozywać łącznie), ale tylko w ten sposób sięgniesz do ich majątku wspólnego. Oczywiście, mając tytuł przeciwko wszystkim wspólnikom, możesz prowadzić egzekucję również z ich majątków osobistych.
Jeżeli popełnisz ten błąd i pozwiesz niektórych wspólników, nie uzyskasz tytułu egzekucyjnego na wszystkich wspólników, to nie naprawisz tego już w późniejszym postępowaniu klauzulowym. Sąd nie powinien nadać klauzuli przeciwko wspólnikom niewymienionym w wyroku, zaś komornik nie będzie prowadził egzekucji z ich majątku wspólnego lub wszczętą będzie musiał umorzyć jako bezzasadną.
Tytuł wystawiony tylko na jednego lub niektórych wspólników, pozwala Ci w zasadzie na egzekucję z majątku osobistego oraz z wierzytelności, jakie przysługują wspólnikowi z tytułu udziału w zyskach (o ile był podział zysku).
Bardzo ważne jest to, że możesz także zająć prawo do dokonania podziału zysku w przyszłości oraz te prawa, które będą przysługiwać wspólnikowi na wypadek ustąpienia wspólnika ze spółki lub jej rozwiązania. Zajęcie tego prawa następuje na zasadach ogólnych, jak dla egzekucji z „innych praw majątkowych” (909 i następne kpc). Warto z tego zajęcia skorzystać, chociaż jego realizacja może być trudna.
Niestety, nie będziesz mógł doprowadzić do ustąpienia wspólnika na podstawie bardzo korzystnego dla wierzycieli art. 870 kc, albowiem on dotyczy tylko wierzycieli osobistych wspólnika, w sytuacji gdy dług jest bez związku z działalnością spółki. Jeśli dług powstał jako „dług spółki cywilnej” to wówczas nie doprowadzisz do zmiany jej składu osobowego, a w związku z tym do zajęcia np. ruchomości zwracanych wspólnikowi lub udziału w majątku spółki. Szkoda.
Jeżeli więc nie pozwiesz wszystkich wspólników, to musisz liczyć się z trudnościami w egzekucji.
Zasadniczo nie ma chyba powodu, aby pozywać tylko niektórych wspólników, jak ktoś tak robi, to chyba tylko na skutek błędu.
Natomiast ciekawie sprawa wygląda, jeśli po powstaniu wierzytelności do spółki dochodzi ktoś nowy (a ktoś odchodzi), wówczas oprócz starych wspólników, można pozwać też nowych. Czasem może zrobić się z tego spora lista pozwanych 🙂
W praktyce takie powody zachodzą bardzo często. Wynika to z tego, że s.c. jest podstawą prowadzenia biznesów rodzinnych, w których uczestniczą małżonkowie i dzieci. W razie konfliktu małżonków dzieci nie chcą być w to mieszane, więc … pozwany zostaje jeden wspólnik. A z tą rozrastającą się listą pozwanych to nie takie proste, nie na każdym etapie jest to możliwe.
Nawiązując do powyższego czy możliwe jest pozwanie wspólników x i y gdy długi powstały gdy wspólnik y jeszcze nie był w spółce tylko był z ? Czy należy pozwać x i z czy może wszystkich trzech?
Wspólnik, który przystąpił do już istniejącej spółki , nie odpowiada za zobowiązania zaciągnięte przez wspólników w okresie, kiedy jeszcze nie był on wspólnikiem. Może on natomiast, na podstawie umowy zawartej z pozostałymi wspólnikami, kumulatywnie przystąpić do długu, w wyniku czego przyjmie na siebie odpowiedzialność za zobowiązania powstałe przed jego przystąpieniem do spółki.
A co w przypadku kiedy wierzyciel świadomie zamierza prowadzić egzekucje tylko z jednego z dwóch wspólników s.c. i to po ustaniu jej trwania, czy czynności te podlegają zaskarżeniu i na jakiej podstawie?
@Magda, nie do końca chyba rozumiem pytanie. Jeżeli tytuł obejmuje obu wspólników to wierzyciel może sobie wybrać, kogo zamierza „ścigać”. I żaden z dłużników nie może tego kwestionować.
A jeśli tytuł obejmuje jednego z dłużników – jest to przeciez dozwolone, daje sie że przepisy mówia o tym że wspólnicy potem w stosunku do siebie mogą mieć regres.
@Magda, nadal nie rozumiem. Konsekwencje tytułu na jednego dłużnika opisałem we wpisie. Na czym polega Twój problem prawny? Jaka sytuacja powstała?
Nie mam problemu …. poprostu uzyskałam tytuł wykonawczy na jednego z byłych wspólników s.c. i prowadze egzekucje z jego majatku odrebnego, natomiast dłuznik ten probuje zaskarżyć ( po przywróceniu terminu) ten tytuł ze względu na to że jest on wystawiony tylko na jednego z byłych wspólników, chcę sie upewnic czy ma jakiekolwiek podstawy do uchylenia wyroku.
@Magda, to bardzo skomplikowana materia, dotycząca współuczestnictwa koniecznego w procesie. Zdania są podzielone… I wykracza to poza tematykę tego bloga 🙂
dzisiaj byłam na szkoleniu, które prowadziła Pani z administracji rządowej. Jej zdanie na temat prowadzenia egzekucji s.c. wygląga zgoła inaczej.
Spółka ta nie posiada majątku nie posiada adresu wiec jak może być wystawiony jeden tytuł na wszystkich wspólników. Jej zdaniem tytuł powinien być wystawiony na jednego ze wspolników ( wybór nalezy do wierzyciela) na jego adres zamieszkania. Jeden a nie na każdego ze wspólników by nie dublować zaległość. Wierzyciel może po zbadaniu sytuacji materialnej zmienić dłuznika czyli umorzyć postepowanie w stosunku do jednego wspólnika a wystawić tytuł na innego wspólnika. Tytułu wystawiony na wszystkich wspólników powinien być zwócony wierzycielowi.
Kiedy zwracam się do Sądu o wyjawienie majatku s.c również przysyła do każdego ze wspólników oddzielny protokół a nigdy wspólny. Może Pan się do tego jakoś ustosunkować.
@celina, a jaka o administracja robi o tym szkolenia? Mam nadzieję, że to nie sędziowie plotą takie bzdury… Ciekawe jak rodzi sobie z adresem przy solidarności dłużników… Wybacz, ale chyba wydałaś na próżno pieniądze – a na blogu masz za darmo i do tego sprawdzone w praktyce!
[…] Pisałem jakiś czas temu o egzekucji przeciwko wspólnikowi spółki cywilnej. I wskazywałem co zrobić, gdy dłużnikiem jest „spółka cywilna”, czyli wszyscy wspólnicy. […]
A jak jest w przypadku kiedy wierzyciel ma wystawiony tytuł wykonawczy na obydwu wspólników a do egzekucji u komornika wskazali tylko jednego z nich, czy mogą teraz zmienić i sciągnąc należność z drugiego wspólnika? Skoro ten pierwszy do tej pory jest obarczany wielona innymi zadłużeniami z tej samej spółki cywilnej?
Tom, jeżeli masz tytuł na obu wspólników, to prowadź egzekucję z ich majątków. Można żądać egzekucji przeciwko drugiemu. Problemem może być to, że nie ma tytułu, ale zawsze można wystąpić o kolejny.
Witam !
A co w przypadku, o którym poniżej :
Spółka Cywilna, mająca tylko dwóch wspólników „x” i ” y” zostaje pozwana w 2011 r. Proces trwa. W 2012r. w miejsce ” x ” do spółki wstępuję ” z „. W 2013r. Spółka przegrywa proces, tytuł egzekucyjny wystawiony jest jednak na wspólników „x i „y” . Jaka jest w tym wszystkim sytuacja ” z”, który teraz jest jednym ze współwłaścicieli spółki, ale z procesem nie miał nic wspólnego ? czy komornik może dokonać zajęcia konta spółki ?
Wojtek, jeżeli nie ma „z’ wymienionego w tytule, nie można prowadzić egzekucji z tego konta – mówi o tym 788 kpc, chociaż za długi spółki odpowiada. Wierzyciel musi odpowiednio reagować w trakcie postępowania rozpoznawczego.
A czy w takim wypadku, wierzyciel może wystąpić o zmianę tytułu egzekucyjnego tak, aby znalazło się w nim nazwisko obecnego współwłaściciela, czyli ” z” ? Czy do tego potrzebne by było wszczęcie odrębnego postępowania ( wniesienie nowego powództwa przeciwko aktualnym wspólnikom ) ?
Wojtek, IMHO trzeba pozwać.
Dzięki wielkie za pomoc 😉 Pozdrawiam !
Fantastic beat ! I would like to apprentice while you amend your website, how could i subscribe for
a blog site? Thhe account helped me a acceptable deal.
I had been tiny bit acquainted off this your broadcast offered bright ckear idea
Witam, a czy można w trakcie procesu dopozwać drugiego wspólnika? chodzi o sytuacje kiedy ktos najpierw pozwał 1 wspólnika potem dowiedział się o istnieniu drugiego i chciałby go również dopozwać?
Witam,
czy można zawrzeć ugodę pomiędzy klientem, po wykonaniu prac i wystawieniu faktury, a tylko jednym wspólnikiem nieistniejącej już S.C.?
Resztę zobowiązania od drugiego byłego wspólnika dochodzić w sądzie. Tylko jeden wspólnik poczuwa się do odpowiedzialności za wadliwie wykonaną usługę.
W jaki sposób zabezpieczyć wspólnika który chce ugody, przed ewentualnymi większymi kosztami niż kwota ugody na jaką została sporządzona umowa ugody.
Pozdrawiam
A co w przypadku, kiedy Pozwany (sp. akcyjna) ma wierzytelność względem Powoda (spółki cywilnej) i składa oświadczenie o potrąceniu, ale tylko jednemu wspólnikowi. Czy takie potrącenie jest skuteczne czy do jego skuteczności potrzebne jest złożenie oświadczenia o potrąceniu obu wspólnikom spółki cywilnej?
Renata, wg mnie wystarczy jednemu.
Witam,
Jak jest w przypadku, gdy postepowanie egzykucyjne jest prowadzone przeciwko dłużnikowi prowadzącemu DG na podstawie tytułu wykonawczego, a w trakcie komornik sądowy informuje o fakcie, że dłużnik dodatkowo jest wspólnikiem s.c. i posiada w spółce 98% udziałów w tym nieruchomość oraz, że istnieje możliwość wszczęcia egzykucji z udziałów i dochodów uzyskiwanych z tej spółki. Czy muszę wystąpić o odrębny tytuł wykonawczy, czy wszczęcie następuje na podstawie już uzyskanego wsześniej?
Natalia, nowy tytuł co do zasady nie jest potrzebny, co najwyżej do nieruchomości, ale nie znam szczegółów, a one decydują.
Zawarłam ze wspólnikiem X umowę-zlecenia w imieniu firmy Z , ale X nie wywiązywał się ze zlecenia, więc wypowiedziałam zlecenie Z. W zleceniu X nie podał, że jest to SC, reagował do momentu przesyłanych przeze mnie wezwań do zwrotu pieniędzy (odpisywał X w imieniu Z). Wniosłam pozew przeciw firmie Z działającej z imienia i nazwiska (X,Y), dostałam nakaz zapłaty z klauzulą wykonalności na firmę Z. Komornik mi go zwrócił, bo wg niego nakaz jest wadliwy-powinien brzmieć X,Y działający jako Z. Co mam dalej robić?