Dochodzenie roszczeń z weksla

Dochodzenie roszczeń z weksla jest bardzo wygodne. Pisałem o tym już wiele razy dlatego, że często składamy takie pozwy. To jest szybsze, prostsze i tańsze. Okazuje się jednak, że czasami przy stosowaniu weksli można spotkać się z sytuacją niecodzienną, która wymaga interwencji aż Sądu Najwyższego.

Treść weksla

O tym, co może a co nie może być napisane na wekslu powiedziano już chyba wszystko. Najważniejszymi elementami weksla są przede wszystkim nazwa „weksel”, polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej i podpis wystawcy. Weksel można napisać na czymkolwiek, także np. na serwetce w restauracji (co zwłaszcza przed wojną często się zdarzało). Ale czy wystawiony już weksel można przekreślić? Czy można na nim coś narysować? Zrobić krzyżyk od narożnika do narożnika?

Przekreślenie weksla

Żeby odpowiedzieć na to pytanie wskażę, że prawo wekslowe (ustawa jeszcze z 1936 r., mam w Kancelarii rocznik Dz. U. z pierwotnym brzmieniem) nie zna pojęcia „przekreślenie  weksla”. Wg ustawy przekreślić można np. indos, ale nie sam weksel jako papier wartościowy. Ale był kiedyś inny przepis, który mówi o przekreśleniu weksla, o czym już pisałem kilka lat temu. Przepis ten – już nieobowiązujący – mówił, że po zakończeniu sprawy wekslowej w sądzie weksel należy przekreślić.  Szczegóły w tym wpisie >>

I tak właśnie stało się w pewnej klasycznej sprawie gospodarczej. Sąd wydał nakaz zapłaty z weksla a po uprawomocnieniu się nakazu zarządził właśnie przekreślenie weksla. Jednak działanie to okazało się przedwczesne, bo pozwany skutecznie odwołał się od nakazu zapłaty. I podczas rozpoznawania apelacji pojawił się problem: w chwili wydawania wyroku weksel był już przekreślony. Co to oznacza? Czy to w ogóle ma jakieś znaczenie? O odpowiedź na to pytanie poproszony został Sąd Najwyższy.

Próba zniszczenia weksla

Skoro prawo wekslowe milczy w sprawie rysowania po wekslu, to czym jest owo przekreślenie weksla? Sąd Najwyższy uznał najpierw, że nie jest to zniszczenie weksla prowadzące do jego umorzenia, a co najwyżej próba jego zniszczenia. Weksel przekreślony nadal bowiem jest wekslem czytelnym. Ostatecznie SN doszedł następującego wniosku (Uchwała z dnia 12 grudnia 2019 r., III CZP 40/19):

Przekreślenie weksla na podstawie § 90 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych przed zakończeniem postępowania, w którym został wydany nakaz zapłaty, nie wyłącza możliwości realizacji przez powoda praw z tego weksla.

Oznacza to, że przekreślenie weksla przez Sąd w tym trybie nie wpływało na jego ważność. Ale uwaga – nie każde przekreślenie jest obojętne. Przyjmuje się bowiem, że skreślenie podpisu wystawcy czy sumy wekslowej powoduje, że dokument przestaje być wekslem.

Adnotacja na wekslu

Obowiązujący od czerwca 2019 r. nowy Regulamin urzędowania sądów powszechnych nie przewiduje już przekreślania weksla po zakończeniu sprawy. Teraz ma być na nim zrobiona adnotacja wskazująca na sąd, w którym toczyło się postępowanie, sygnaturę akt sprawy, datę i sposób zakończenia postępowania. I taki weksel można sobie z sądu odebrać.

Czy taka adnotacja powoduje unieważnienie weksla? No chyba nie, skoro nadal jest czytelny. Może taka sprawa też kiedyś trafi na wokandę?

Niezależnie od tego warto pamiętać, by weksle zabezpieczające Wasze wierzytelności chronić przed przekreśleniem czy pomazaniem. Co prawda pewnie będą ważne (to zależy zresztą od okoliczności), ale ryzyko zawsze istnieje.