Obowiązująca od kilku tygodni nowelizacja procedury cywilnej wprowadziła też szereg zmian w innych ustawach. Nowością w ustawie o kosztach jest np. opłata od wniosku o uzasadnienie wyroku czy postanowienia.
Uzasadnienie wyroku jest bardzo ważne. W większości spraw wniosek o sporządzenie uzasadnienia składamy niemal automatycznie. I tak robią prawie wszyscy prawnicy. To dzięki niemu dowiadujemy się, dlaczego sprawę wygraliśmy albo dlaczego sąd nie podzielił naszego stanowiska. Bez uzasadnienia trudno wnieść apelację, dlatego wniosek taki nazywa się też „zapowiedzią apelacji”.
Uzasadnienie jako warunek apelacji
Zanim napiszę o opłacie jedna ważna informacja – wniosek o uzasadnienie jest warunkiem koniecznym apelacji. Bez uzasadnienia nie ma apelacji, pamiętajcie o tym koledzy mecenasi. Wynika to z nowego brzmienia art. 369 kpc.
Przez szereg lat uzasadnienie nic nie kosztowało (ale nie zawsze tak było). W ten sposób realizowane było prawo do sądu, bo opłata za rozpoznanie sprawy została już przecież wniesiona na początku procesu (kiedyś to się nazywało „wpis”). Ale okazuje się, że to nie było dobre rozwiązanie.
Opłata od wniosku o uzasadnienie – uzasadnienie
Autorzy projektu wielkiej nowelizacji kpc ustalili jednak, że spada ilość spraw, w których wnoszono środek zaskarżenia po uzyskaniu uzasadnienia. I tak w 2005 r. zaskarżenie zostało wniesione w 55,1% spraw, gdzie był uzas, rok później nieco tylko ponad 50%, ale
„w roku 2015 spadł do poziomu ogółem 27,93% (w sprawach cywilnych 29,29%, w sprawach gospodarczych 21,74%). To oznacza, że w ponad 70% spraw, w których sędzia napisał uzasadnienie wyroku, nie wniesiono apelacji. Może to świadczyć, że po otrzymaniu pisemnego uzasadnienia strona dała się przekonać i odstąpiła od skarżenia wyroku – jednak z procesowego punktu widzenia w tych 70% spraw praca włożona w sporządzenie uzasadnienia została zmarnowana”.
Tutaj link do uzasadnienia – od strony 199
No cóż, jeżeli wyjaśnienie stronie sprawy w taki sposób, że ją zrozumiała, to marnowanie czasu, to coś chyba tu nie gra…
Nowy przepis w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
W konsekwencji nowelizacja wprowadziła nową regulację w ustawie o kosztach cywilnych – art. 25b. Brzmi on tak:
Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zgłoszonego w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia albo zarządzenia.
W przypadku wniesienia środka zaskarżenia opłatę uiszczoną od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zalicza się na poczet opłaty od środka zaskarżenia. Ewentualna nadwyżka nie podlega zwrotowi.
Co z tego wynika:
- opłacie podlega każde orzeczenie wydane w sprawie, jeżeli może być uzasadnione. Oznacza to, że zapłacić trzeba za wyjaśnienie motywów nie tylko wyroku, ale także tzw. postanowień wpadkowych czy formalnych;
- opłata jest stała, zatem jeżeli jej nie będzie, wniosek podlega zwrotowi (jeżeli wnosił go radca prawny lub adwokat); na szczęście w ciągu tygodnia można tę opłatę uzupełnić;
- jeżeli ostatecznie zdecydujesz się na apelację, to opłatę o apelacji pomniejszasz o 100 zł. W sumie więc uzasadnienie będzie jakby bezpłatne; ale jeżeli zapomnisz o tej zasadzie i wniesiesz pełną opłatę, to sąd nie odda Ci różnicy.
Przykład:
Planujesz wnieść apelację w sprawie, gdzie wartość zaskarżenia wyniesie 28.000 zł. Opłata od apelacji to 5% tej kwoty, czyli 1.400 zł. Żeby wnieść apelację, musisz najpierw złożyć wniosek o uzasadnienie i wpłacić 100 zł. Jeżeli uzasadnienie nie będzie przekonujące, możesz się odwołać płacąc 1.300 zł. Ale jeżeli wraz z apelacją wpłacisz 1.400 zł to „stówa” zostaje na koncie Ministra Sprawiedliwości.
Opłata od wniosku o uzasadnienie – termin wejścia w życie
Wspomniany art. 25b ustawy o kosztach wszedł w życie już 21 sierpnia 2019 r., podobnie jak część innych przepisów, o których już pisałem. Dlatego sądy wzywają o opłaty albo zwracają wnioski o uzasadnienie wnoszone przez prawników. Co prawda wcale nie jest takie oczywiste, że opłata 100 zł należy się też od wniosków w „starych” sprawach, ale sądy stosują od razu nowe przepisy. A przynajmniej sądy w Toruniu.
Pamiętaj zatem, żeby wnieść opłatę od wniosku o uzasadnienie. A jeżeli interesują Cię inne przepisy dotyczące postępowania, zapraszam na bloga Wojtka Jelińskiego.
